Sprawozdanie o stanie sytuacyjnym i organizacyjnym
Starostwa Powiatowego w Olecku w dniu 25.7 45.rb.
1. Organizacja Starostwa
W myśl instrukcji Pełnomocnika Rządu R.P. na Okręg Mazurski z dnia 5.5.45.rb. zostały otwarte następujące referaty
Referat Osadniczo-Rolniczy
Referat Ogólno-Organizacyjny
Referat Polityczno-Społeczny
Referat Finansowy
Referat Zdrowia i Opieki Społecznej
Referat Oświaty, Kultury i Sztuki, oraz Propagandy
Referat Przemysłu Handlu i Aprowizacji
Na skutek braku sił fachowych nie wszystkie referaty mają referentów i odpowiedni personel. Tak więc referentowi ref. finansowego są jednocześnie są powierzone sprawy Rolnicze a referentowi Oświaty Kultury i Sztuki sprawy Zdrowia i Opieki Społecznej. Dotkliwie daje się odczuć brak lekarza powiatowego i lekarzy w ogóle.
Z dniem 22 bm. kiedy to pisemnie powiadomiono nas, że przechodzimy pod zarząd adm. Województwa Białostockiego został otwarty ref. Administracyjno-Prawny. Zachodzi jeszcze potrzeba otwarcia ref. Wojskowego, który z powodu braku odpowiedniego referenta dotychczas otwarty nie został.
Szczegółowy spis pracowników Starostwa z podaniem specjalnych funkcji przesyła się w załączniku.
2. Organizacja Powiatu
Gmin wiejskich powiat posiada sześć.
1. Gm. Borawskie. 2. Gm. Wieliczka. 3. Gm. Mienruniszki [Mieruniszki] z siedzibą w Kowalach. 4. Świetowo [Świętajno] z siedzibą w Giżach. 5. Sokółka. 6. Zalesie. Gmina miejska jest dotychczas w stadium organizacji a zorganizowanie jej jest uzależnione od przyznania dotacji przez Urząd Wojewódzki.
Prace nad usprawnieniem funkcjonowania Urzędów Gminnych spotykają na duże trudności z powodu masowych napadów rabunkowych i gwałtów dokonywanych przez żołnierzy Armii Czerwonej i z powodu braku wykwalifikowanego personelu. Stosunek ludności polskiej do zarządzeń i władz miejscowych był początkowo zupełnie lojalny. Z chwilą jednak, kiedy na teren naszego powiatu wkroczyły oddziały Armii Czerwonej rozpoczęły się grabieże, gwałty, przymusowe branie do pracy, stosunek ten radykalnie się zmienił. Ludność widząc że władze polskie nie są w stanie zapewnić im spokojnego bytu, ani nawet minimum bezpieczeństwa zaczęła odnosić się lekceważąco i nie spełniać rozporządzeń. Stan taki jeżeli dłużej potrwa w dużym stopniu poderwie autorytet Władz Polskich. Stosunek ludności do Armii Czerwonej jest wybitnie nieprzychylny. Ludność nękana masowymi napadami rabunkowymi czeka z upragnieniem chwili kiedy oddziały te powiat nasz opuszczą.
3. Stan bezpieczeństwa.
Milicji Obywatelskiej Powiat Olecko dotychczas nie posiada. Wobec konieczności zabezpieczenia mienia państwowego starostwo przystąpiło do zorganizowania na własną rękę Straży Obywatelskiej. Straż ta liczy obecnie 11-tu ludzi wraz z komendantem, co potrzeb powiatu nawet w znikomej części nie pokrywa. Przysłany został z Olsztyna na teren powiatu Olecko P.U.B.P. [Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego] który początkowo liczył 3-ech ludzi wraz z kierownikiem. Obecnie personel swój U.B.P. [Urząd Bezpieczeństwa Publicznego] powiększa, zabierając bez porozumienia się i zgody starosty, członków Straży Obywatelskiej. O działalności U.B.P. Starostwo dokładnych informacji nie posiada, natomiast wiadomym jest, że Urząd ten przeprowadza bezprawne rekwizycje mienia poniemieckiego, będącego w użytkowaniu obywateli polskich, a nawet i mienia stanowiącego ich bezspornie prawną własność, przekraczając w ten sposób swoje kompetencje. (Odpisy zażaleń składanych w Starostwie załączamy.)[
1,
2] Między Starostwem Powiatowym a U.B.P. współpraca dotąd nie została nawiązana, ze względu na niczym nieuzasadnione wrogie ustosunkowanie się kierownika tego urzędu ob. Bednarskiego [Bednarski Stanisław] do Starostwa Powiatowego który to kierownik uważając siebie za władzę nadrzędną do Starostwa odnosi się z lekceważeniem. Nieprzychylne stanowisko swoje względem Starostwa podkreśla nawet wobec ludności cywilnej bywając w terenie. Godnym uwagi jest fakt, że w dniu 23.7.rb. przeprowadzono rewizje w poszukiwaniu broni w prywatnym mieszkaniu starosty i pracowników starostwa. W rozmowach daje się zauważyć rozgoryczenie z powodu działalności i U.B.P. w terenie, jednak na skutek zastraszenia ludność odmawia w większości wypadków składania piśmiennych meldunków.
4. Sytuacja gospodarcza.
Kontyngent pobiera się na podstawie zarządzenia starosty z dnia 4.6.45 pismo Nr 11/45 o tymczasowej dostawie kontyngentu mleka i jaj z gospodarstw rolnych, ryb z gospodarstw rybnych. Kontyngent ściągnięty rozdziela się w myśl instrukcji Ministerstwa Aprowizacji i Handlu przesłanej nam z Olsztyna dnia 2.7.45.r. Ilość kontyngentu, ze względu na masowe rabunki jest bardzo nikła i nie zupełnie wystarcza na wyżywienie nawet tylko personelu Starostwa. Wolny handel wobec niebezpieczeństwa poruszania się na terenie powiatu prawie nie istnieje. W Olecku zostały otwarte dwie restauracje, 3 piwiarnie, dwa sklepy spożywcze. Spółdzielnie są w toku organizacji. Z przedsiębiorstw przemysłowych Starostwo uruchomiło siedem młynów, i w ostatnich dniach dynamo maszynowe (35 kw), która będzie w stanie dać prąd elektryczny na całe miasto.
5. Akcja przesiedleńcza
Prowadząc akcję nasiedleńczą powiatu starostwo w dniu 25.7.rb. posiada zarejestrowanych:
Polacy - rodzin 1525 powiat.
Polacy - osób 7238 powiat.
Polacy - rodzin 61 miasto.
Polacy - osób 173 miasto.
Niemcy - rodzin 230 powiat.
Niemcy - osób 511 powiat.
Niemcy - rodzin 38 miasto.
Niemcy - osób 63 miasto.
6. Akcja żniwna
Do akcji żniwnej były prowadzone przygotowania w myśl instrukcji otrzymanej od Pełnomocnika Rządu R.P. na Okręg Mazurski. Zgodnie z tą instrukcją mieliśmy otrzymać pomoc w postaci brygad roboczych, koni, maszyn, materiałów pędnych oraz żywności. Obecnie na skutek przekazania naszego powiatu pod Zarząd Administracyjny Województwa Białostockiego pomocy tej nie otrzymamy, a własnymi siłami akcji żniwnej nie będziemy w stanie przeprowadzić. Przygotowując się do akcji żniwnej zebraliśmy i doprowadziliśmy do stanu używalności pewną ilość żniwiarek, rozdzielając je na poszczególne gminy. Obecnie posiadamy informacje, że żniwiarki te zostały zrabowane przez władze sowieckie, które jak nam donoszą z terenu, przygotowują się również do akcji żniwnej. Wyżej opisany stan jak również niepokojenie ludności przez wojska sowieckie obracają w niwecz całkowicie dokonane prace przygotowawcze i wskazują że żniwa można będzie przeprowadzić tylko przy pomocy wojska polskiego. Reasumując powyższe stwierdzam że największą przeszkodą do uregulowania życia gospodarczego i społeczno-politycznego są:
1. Masowe wypadki gwałtów, rabunków, i kradzieży dokonywanych przez żołnierzy wojska sowieckiego.
2. Brak należycie zorganizowanych organów bezpieczeństwa, a przede wszystkim M.O.
3. Brak środków lokomocji.
4. Brak sił fachowych.